اوکراین کشوری در اروپای شرقی است که بخش خودمختار کریمه را نیز دربر گرفته است. جمعیت این کشور بیش از ۴۲ میلیون نفر برآورد می‌شود. [۱] پایتخت اوکراین شهر کی‌یف و زبان رسمی آن اوکراینی است. زبان روسی نیز در این کشور کاربرد گسترده‌ای دارد. نزدیک به ۷۸ درصد جمعیت اوکراین از نژاد اوکراینی و ۱۷ درصد روسی هستند. مابقی را نیز اقلیت‌های قومی مانند بلاروسی، مولداوی، تاتار، و بلغار تشکیل می‌دهند. [۲]
در سال ۱۰۵۴ میلادی، به دنبال تکفیر متقابل پاپ روم و پاتریارک بیزانس، مذهب ارتدکس توسط پاتریارک بیزانس به وجود آمده و کشورهای زیادی از جمله اوکراین این آئین مسیحی را پذیرفتند. به همین دلیل، امروزه بیشتر مردم اوکراین تابع کلیسای ارتدکس هستند. به صورت کلی، اکثریت مردم اوکراین (۸۲ درصد) مسیحی‌اند و پیروان سایر ادیان از جمله اسلام، کمتر از ۱ درصد جمعیت را در اختیار دارند. [۳]
ورود اسلام به اوکراین به نیمه‌های اول قرن دهم میلادی و دوران تردد تاجران مسلمان به این کشور برمی‌گردد. در آن زمان، اسلام از جنوب و کشورهای عربی و ترکیه، و از شرق و قفقاز به اوکراین وارد شد. امروزه، اکثریت مسلمانان در شبه جزیره کریمه زندگی می‌کنند. دوران سیطره‌ی روسیه بر اوکراین شرایط دشواری را برای مسلمانان به همراه داشته و آنها را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرد. ائمه مساجد و معلّمین مدارس به روسیه تبیعد شدند. تشکیلاتی تحت عنوان ” سازمان ضد اسلامی” تأسیس شد و حتی در سال ۱۹۸۳ میلادی، دولت تمام کتابخانه‌ها، کتب اسلامی و بیش از ۹۰۰ مسجد را ویران کرد.
نهایتاً با روی کار آمدن حزب پیروستریکا در سال‌های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۱ میلادی، مسلمانان از آزادی نسبی بهره‌مند شدند. همچنین پس از سقوط نظام شوروی و اعلام استقلال اوکراین، اقلیت‌های دینی از جمله مسلمانان، آزادی نسبی به‌دست آوردند. [۴] نماینده‌ی اسلام شیعی در اوکراین گروهی از بومیان و مهاجرین آذری‌اند که اغلب اهل جمهوری آذربایجان می‌باشند.
یکی از نهادهای اسلامی تأثیرگذار در اوکراین، «الاسلامیات» است که در مجلس این کشور نیز عضویت دائم دارد. این سازمان در تمام کنفرانس‌ها و سمینارهای بین المللی و داخلی مشارکت می‌کند. مسجد جامع احد دونتسک، مسجد سلطان سلیمان در مایورپول، مسجد خان بزرگ در باغچه‌سرای، و مسجد جمعه در یفپاتوریا نیز از اماکن اسلامی اوکراین هستند. به علاوه، از جمله مراکز شیعی این کشور نیز می‌توان به حسینیه اهل بیت (ع) کیف، مرکز اسلامی کوثر، و بیت الزهراء(س) در شرق اوکراین اشاره کرد. [۵]
منابع:
[۱] “Population (by estimate) as of June ۱, ۲۰۱۹. Average annual populations January-May ۲۰۱۹”. ukrcensus.gov.ua. Retrieved ۱۱ August ۲۰۱۹.
[۲] https://web.archive.org/web/۲۰۱۱۱۲۱۷۱۵۱۰۲۶/http://۲۰۰۱.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/
[۳] “ПРЕС-РЕЛІЗ ЗА РЕЗУЛЬТАТАМИ СОЦІОЛОГІЧНОГО ДОСЛІДЖЕННЯ «УКРАЇНА НАПЕРЕДОДНІ ПРЕЗИДЕНТСЬКИХ ВИБОРІВ ۲۰۱۹»”. socis.kiev.ua (in Ukrainian). Retrieved ۲۲ August ۲۰۲۱.
[۴] نواب، سید ابوالحسن، درسنامه جغرافیای تشیع، جلد اول، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۳۹۳ش، صص۲۴۵-۲۴۶.
[۵] https://fa.wikishia.net/view/%D۸%A۷%D۹%۸۸%DA%A۹%D۸%B۱%D۸%A۷%DB%۸C%D۹%۸۶
