پژوهش‌های الهیاتی اسلامی در آلمان: رشته‌ای در حال تکوین

Islamic Theological Studies in Germany: A Discipline in the Making

The academic discipline of Islamic theological studies is a latecomer to Germany. When the German Council of Science and Humanities published its “Recommendations on the Advancement of Theologies and Sciences Concerned with Religions at German Universities” in 2010, it included a recommendation to establish Islamic theological studies, on par with Christian theologies, at German universities. In this blueprint for the speedy introduction of this new discipline, certain expectations at the scientific and social levels were expressed. The introduction of the discipline into German universities is an interesting interplay of state, science, and religion within a secular setting and has to be understood in the context of recent developments to integrate citizens of Muslim belief as Muslims into German society at large. These recommendations also affected the academic field. Discussions took place within the established Orientalist discipline of Islamic studies (Islamwissenschaft) regarding the feasibility of another academic discipline studying Islam from a scientific perspective. Representatives of the new Islamic theological studies responded to the critique and tried to explain communalities and differences between the old and the new subject. One distinction made in the discussions was a proclaimed difference between an insider’s and outsider’s point of view. In this article I will describe the context of the establishment of Islamic theological studies, give an insight into the debates, and explain why the assumption that there is a difference between an insider’s and outsider’s perspective is misleading.

Islamic History and Civilization
Vol 147

Agai, Bekim, and Armina Omerika. “Islamic Theological Studies in Germany: A Discipline in the Making.” In The Piety of Learning: Islamic Studies in Honor of Stefan Reichmuth, pp. 330-3Islamic History and Civilization57. Brill, 2017

مولفین مقاله نگاهی کاملاً مثبت به رشته دانشگاهی الهیات اسلامی دارند و معتقد هستند که این رشته دیر به آلمان آمده است. آنها با اشاره به گزارش راهبردی با عنوان «توصیه‌هایی برای پیشرفت الهیات و علوم مرتبط با ادیان در دانشگاه‌های آلمان» که در سال 2010 از سوی شورای علم و علوم انسانی آلمان منتشر شد و تاسیس رشته الهیات اسلامی، همتراز با الهیات مسیحی، در دانشگاه‌های آلمان را توصیه کرد، معتقد هستند که وارد کردن این رشته در دانشگاه‌های آلمان، تعاملی جالب بین دولت، علم و مذهب را در بستری سکولار به نمایش می‌گذارد.
مقاله حاضر این یکی از مهم ترین مقالاتی است که باید در اولویت ترجمه باشد. زیرا هم موضوع مقاله مسئله‌ای کلی را در نظر گرفته و هم مولف یکی از دست‌اندرکاران مهم مسئله اسلام‌شناسی الهیاتی در آلمان است.

بکیم آقائی: استاد تاریخ و فرهنگ اسلام در گذشته و امروز و رئیس موسسه مطالعات فرهنگ و دین اسلام، در دانشگاه فرانکفورت آلمان است.
آرمینا اومریکا: استاد تاریخ اندیشه در اسلام در دانشگاه فرانکفورت آلمان است.

سلب مسئولیت

  • اطلاعات ارائه‌شده در مطالب این وب‌سایت توسط تیم تحریریه وبسایت اطلس شیعه و به فراخور نیازسنجی صورت گرفته و اهداف مؤسسه گردآوری شده است.
  • تحریریه اطلس شیعه به علت حساسیت بعضی از موضوعات ارائه شده، همواره در تلاش بوده است که محتوایی دقیق و صحیح منتشر کند؛ با این حال هیچ‌گاه توصیه‌ نمی‌کند که در موارد حساس و تصمیم گیری های مهم از اطلاعات موجود در مقالات سایت استفاده شود و در تمامی موارد،‌ در درجه اول کاربران را به مشورت با متخصصان و تماس مستقیم با مؤسسه توصیه می‌کنیم.
  • تیم اطلس شیعه به‌هیچ عنوان مسئولیت مطالب و توصیه‌های نقل شده در مطالب را بر عهده نمی‌گیرد و مسئولیت این مطالب و توصیه‌ها با گوینده اصلی خواهد بود.
  • در نهایت وب‌سایت اطلس شیعه مسئولیت هرگونه استفاده از مطالب موجود در این وب‌سایت یا هر اقدامی که با تکیه بر مطالب این سایت صورت گرفته و منجر به ایجاد مشکلی برای کاربران شده است را از خود سلب می‌کند.
  • علی‌رغم سلب مسئولیت اطلس شیعه از استفاده از مطالب وب‌سایت،‌ تیم تحریریه ما همیشه صحت و دقت هر محتوایی را قبل از انتشار بررسی می‌کند و درصورت لزوم،‌ مقالات خود را در بازه‌های زمانی مختلف به‌روزرسانی می‌کند. با این حال لازم است کاربران قبل از اتخاذ تصمیم بر اساس مقالات وبسایت و یا بکارگیری توصیه های نقل شده در این مقالات، ضمن تأمل، اقدام به مشورت با متخصصین اطلس شیعه نموده و سپس‌ اقدام نمایند.
  • وب‌سایت اطلس شیعه گاها در نگارش مقالات خود به وب‌سایت‌های مختلفی لینک داده است که این امر صرفا جهت ذکر منبع یا ارجاع دادن به صفحه‌ای دیگر (برای اطلاعات بیشتر و…) می‌باشد. وجود لینک یک وبسایت دیگر در اینجا به معنای تایید استفاده از مطالب، خدمات و محصولات این وب‌سایت‌ها توسط اطلس شیعه نیست و مسئولیت استفاده از این مطالب/خدمات/محصولات برعهده کاربر و سایت ارائه‌دهنده محتوا/خدمت/محصول است.
  • وب‌سایت اطلس شیعه برای آشنایی کاربران با محصولات فرهنگی و بهره‌بردن از محتوای محصولات فرهنگی-هنری برتر دنیا، گاها به معرفی کتب، مقالات، مجلات، فیلم‌های مستند و سایر محصولات چندرسانه ای خواهد نمود. فرآیند ایده‌یابی و آماده‌سازی این گروه از محتوا همواره در چهارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران انجام شده‌است. سپاسگزار خواهیم بود اگر مغایرت احتمالی محتوا با قوانین و یا مشکلات دیگر در صحت و دقت محتوا را به ما گزارش کنید تا فورا اصلاح شود.
  • وبسایت اطلس شیعه در فرایند پیش‌برد پروژه‌ها، گاها به معرفی شخصیت‌های حقیقی و حقوقی خواهد پرداخت. در این گروه از محتوا همواره تلاش تحریریه اطلس شیعه بر صحت سنجی اطلاعات، ارائه محتوای منصفانه و دوری از جانب‌داری و رفتارهای اقلیت ستیز بوده است. با این حال دریافت نظرات و انتقادات شما در این خصوص مزید امتنان است. در صورتی که تصور می‌کنید مطالب ارائه شده نسبت به یک شخصیت حقیقی یا حقوقی دور از واقع است، حتما مراتب را به ما گزارش دهید تا اقدام مقتضی صورت پذیرد. تیم تحریریه ما همواره پذیرای دیدگاه‌های تازه خواهد بود.
  • اطلاعات مکانی و جغرافیایی ارائه شده در وبسایت اطلس شیعی صرفا تقریبی و بر اساس اطلاعات موجود در فضای وب جمع‌آوری شده است و در صورت استفاده از این اطلاعات جهت مسیریابی و ارسال مرسولات، اطلس شیعه مسئولیت خسارات احتمالی را به عهده نخواهد گرفت.

سیاست حفظ حریم شخصی

وب‌سایت اطلس شیعه طبق قوانین جرایم رایانه‌ای متعهد می‌شود که اطلاعات کاربران را با تمام امکاناتی که در اختیار دارد محافظت کند و به هیچ‌عنوان این اطلاعات را در اختیار سازمان‌ها و مراکز دیگر به منظور تبلیغات یا خدمات دیگر ارائه ندهد.
همچنین ما این امکان را در اختیار کاربران قرار داده‌ایم تا کاربران در صورت عضویت در سایت اطلس شیعه بتوانند، اطلاعات خود را ویرایش کنند یا در صورت درخواست برای حذف کاربری خود با ارسال درخواست به تیم پشتیبان این امکان برای آنها فراهم گردد.

ما چه اطلاعاتی را از کاربران جمع‌آوری می‌کنیم و چرا ؟
هنگام ورود شما به سایت اطلاعاتی همچون دفعات بازدید شما از سایت، مدت زمان حضور شما در سایت، نسخه مرورگر، دستگاهی که با آن سایت را مشاهده می‌کنید، منطقه جغرافیایی شما و اطلاعات فنی دیگر که جهت بهینه‌سازی و بررسی ترافیک سایت به ما کمک خواهد کرد. این اطلاعات به هیچ عنوان به سازمان‌های ثالث فروخته نخواهد شد و فقط جهت بهبود سایت اطلس شیعه استفاده خواهد شد.
وقتی بازدیدکنندگان نظری در سایت ارسال می‌کنند، ما داده‌هایی که از کاربر هنگام نظر به جا مانده را جمع‌آوری می‌کنیم، مثل آدرس ایمیل، آدرس IP (نشانی پروتکل اینترنت)، زمان ارسال نظر و همچنین اگر آدرس ایمیل شما در سرویس که Gravatar ارائه می‌دهد ذخیره شده باشد، بعد از تائید نظر شما، تصویر کاربری شما در این سایت به نمایش در خواهد آمد.
اگر تصویری را در یکی از سرویس‌های ارائه شده در سایت اطلس شیعه قرار می‌دهید باید توجه کنید که این تصویر حاوی داده‌هایی درباره‌ی موقعیت مکانی مشخص (EXIF GPS) نباشد. بازدیدکنندگان دیگر می‌توانند بعد از ذخیره سازی تصویر موقعیت مکانی این تصاویر را استخراج کنند.

کوکی‌ها
بعد از به اشتراک گذاشتن نظر در وبسایت، شما می توانید تصمیم بگیرید که نام، نشانی ایمیل و وبسایت‌تان در کوکی ذخیره بشود یا خیر. در این زمینه حق انتخاب دارید اما در صورت پذیرش ذخیره‌ی اطلاعات در کوکی، در مراجعات بعدی خود به وبسایت برای اشتراک‌گذاری نظرات، نیاز به پُر کردن فرم اطلاعات نام‌برده نخواهید داشت. ماندگاری کوکی‌ها در وبسایت به مدت 1 سال است.
اگر در وبسایت دارای حساب کاربری باشید و با آن به وب وارد بشوید، ما اقدام به تنظیم کوکی موقت برای شما می‌کنیم تا مشخص شود که مرورگر شما پذیرای کوکی‌ها هست یا خیر. این کوکی شامل هیچ داده‌ی شخصی و خصوصی نیست و با بستن مرورگرتان متوقف می‌شود.
بعد از اینکه به حساب کاربری خود در وبسایت وارد می‌شوید، چندین کوکی برای ذخیره‌ی اطلاعات ورودتان و انتخاب‌هایی که در صفحه‌ی وبسایت صورت داده‌اید، نصب و تنظیم می‌شوند. کوکی‌های ورودی به مدت 7 روز فعال هستند و اطلاعات انتخاب صفحاتی که داشته‌اید نیز در طول 1 سال در دسترس قرار خواهند داشت. اگر گزینه «من را به خاطر بسپار» را انتخاب کنید، در طول 2 هفته آینده، ورود شما بدون نیاز به وارد کردن مجدد نام کاربری و کلمه عبور خواهد بود. در صورتی که از حساب کاربری خود خارج بشوید، کوکی‌های ورود از بین می‌روند.
وب‌سایت اطلس شیعه از این کوکی‌ها تنها به منظور ایجاد تجربه کاربری بهتر برای بازدیدکنندگان خود استفاده می‌کند و هیچ‌گونه استفاده تبلیغاتی از این کوکی‌ها در نظر گرفته نخواهد شد.

تا چه مدت اطلاعات شما را نگهداری می‌کنیم ؟
اگر در وبسایت ما نظر خود را به اشتراک بگذارید، نظر و داده‌های متای آن به مدت نامحدود نگهداری و ذخیره خواهد شد. در این صورت امکان پیگیری نظرات به‌صورت خودکار مقدور می‌شود و نیازی به نگه داشتن نظراتِ در انتظار بررسی نخواهد بود.
کاربرانی که در وبسایت ما ثبت‌نام می‌کنند، اطلاعات کاربری‌شان نیز حفظ و ذخیره می‌شود. تمام کاربران می‌توانند اطلاعات خود را مشاهده کنند، آنها را ویرایش کنند یا اطلاعات شخصی خود را هر وقت که مایل باشند، پاک کنند. (فقط امکان تغییر نام کاربری وجود ندارد). مدیران وبسایت نیز می‌توانند این اطلاعات را رؤیت و ویرایش کنند.
دیدگاه‌های بازدیدکننده ممکن است از طریق یک سرویس تشخیص هرزنامه خودکار بررسی شوند.

حقوق شما در رابطه با داده‌های خود چیست؟
اگر در این وبسایت، صاحب حساب کاربری باشید، یا نظری به اشتراک بگذارید، حق درخواست فایل داده‌های شخصی خود – یعنی داده‌هایی که ما از شما دریافت و نگهداری کرده‌ایم- را دارید. این داده‌ها شامل هر چیزی است که در وبسایت بر جای گذاشته‌اید. ضمنا حق درخواست برای پاک کردن تمام داده‌های شخصی‌تان نیز کاملا محفوظ است. البته این داده‌ها مواردی را که برای اهداف مدیریتی، قانونی و امنیتی در اختیار داریم، شامل نمی‌شود.

تغییرات در سیاست حفظ حریم خصوصی کاربران
باتوجه به اینکه تغییرات در این برگه بسیار کم است، اما امکان دارد باتوجه به تغییرات در سایت این دسترسی‌ها تغییر بکند و ما ناچار به اعمال تغییرات جدید باشیم که در این صفحه تمام آنها افزوده خواهند شد و استفاده شما از این وب‌سایت به منزله پذیرش این قوانین است. در صورت داشتن هرگونه سوال یا ابهام درباره موارد بالا می‌توانید آنها را به اطلاع ما برسانید تا پاسخ تمام پرسش‌های شما ارسال گردد.