آلبانی کوچک‌‌‌ترین کشور شبه جریزه‌‌‌ی بالکان، در جنوب شرقی اروپا قرار دارد. [۱] جمعیت این کشور حدود ۳ میلیون نفر [۲] و پایتخت آن شهر تیرانا است. زبان رسمی آلبانی، آلبانیایی (مشهور به اِشچیپ) نام دارد. همچنین آلبانی از اعضای ناتو و تنها عضو سازمان همکاری اسلامی در اروپا می‌باشد.
بیشتر مردم آلبانی از نژاد آلبانیایی (۹۵ درصد) و بقیه عمدتاً از نژاد یونانی می‌‌‌باشند. همچنین نژادهای دیگری مانند صرب، مقدونی، بلغار، و ایتالیایی نیز در این کشور زندگی میکنند. [۳]
در سال ۱۹۶۷ میلادی، رژیم کمونیستی مذهب را در این کشور ممنوع کرده [۴] و قانون اساسی مصوّب سال ۱۹۹۸ آلبانی نیز ضمن اعلام تساوی جایگاه همه‌‌‌ی ادیان، هیچ دینی را به عنوان دین رسمی کشور تعیین نکرد.
بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۱، ۶۰ درصد مردم آلبانی مسلمان (اکثریت اهل سنت)، حدود ۱۷ درصد مسیحی (۱۰ درصد ارتدوکس و ۷ درصد کاتولیک) و ۲۴ درصد نیز بی‌دین بوده و یا از دین دیگری پیروی میکنند. [۵]
به طور کلی، دیدگاههای مختلفی در مورد چگونگی ورود اسلام به شبه جزیره‌‌‌‌ی بالکان مطرح شده است، اما پنج قرن حکومت عثمانی بر این منطقه، منجر شد تا نسبت مسلمانان در این کشور به ۹۵ درصد رسیده و مساجد و مؤسسات متعددی با هدف انتشار اسلام ایجاد شود. [۶]
حدود ۴۵ درصد مسلمانان آلبانی از فرقه‌‌‌ی صوفیه هستند که از نکات بارز در مورد آنها اظهار علائق شیعی است. طریقه‌‌‌ها در دهه‌‌‌ی محرم اقدام به برپایی عزاداری میکنند و نصب تصاویر ائمه توسط ایشان در برخی تکایا امری رایج است. [۷] بکتاشیه، خلوتیه، قادریه، رفاعیه، و نقشبندیه از جمله تشکّلات اسلامی موجود در آلبانی هستند. در میان آنها بکتاشیه بانفوذترین گروه دینی است. طرفداران حاج بکتاش حبّ اهل بیت به ویژه امام علی (ع) را سرلوحه‌‌‌ی کار خویش قرار داده‌‌‌اند و در ظاهر نیز از فقه جعفری پیروی میکنند. [۸]
به صورت کلی، عشق به اهل بیت عقیده‌‌‌‌‌‌ی مشترک و عامل پیوند اهل سنت و شیعیان آلبانی است به طوری که در روز عاشورا شیعه و سنی باهم به برگزاری مراسم عزاداری می‌پردازند. به علاوه، عشق به اهل بیت (ع) تنها عامل حفظ اسلام در دوره نظام کمونیستی انور خوجه در آلبانی نیز به شمار می‌‌‌رفت.
در سال‌‌‌های اخیر تفکرات و جریان‌‌‌های تکفیری در آلبانی رشد چشمگیری داشته است. با اینکه امکانات و اقدامات این گروه‌‌‌ها در آلبانی باعث انزوای تشیّع در این کشور شده است ولی شیعیان همچنان به فعالیت‌‌‌های دینی خود در آلبانی ادامه می‌‌‌دهند. [۹]
منابع:
[۱] ولی‌اللهی ملکشاه، آلبانی، ۱.
[۲] “Population by Country (۲۰۲۰) – Worldometer”. www.worldometers.info. Retrieved ۲۰۲۰-۱۰-۱۳.
«UNdata». data.un.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۳.[۳]
[۴] «UN Religious Freedom Expert Hails Albania Interfaith Harmony».
[۵] «سرشماری سال ۲۰۱۱ آلبانی» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۶ مارس ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۱۴.
[۶] امور حج و زیارت سازمان صدا و سیما
[۷]پایگاه تحلیلی-خبری ایران-بالکان (ایربا)
[۸]کامل مصطفی شیبی، همبستگی میان تصوّف و تشیّع، ترجمه و تلخیص و نگارش علی اکبر شهابی، ص۹۶.
[۹] سایت شفقنا
