قرقیزستان کشوری در آسیای مرکزی و با جمعیتی نزدیک به ۷ میلیون نفر است. [۱] پایتخت قرقیزیستان شهر بیشکک، و زبان رسمی مردم در این کشور، قرقیزی و روسی است. حدود ۷۳ درصد مردم قرقیزستان از قوم قرقیز، ۱۴ درصد ازبک، ۹ درصد روس و بقیه از دیگر قومیت‌ها هستند. [۲] اقلیت‌های قومی دیگری مانند اوکراینی، تاتار، و آلمانی نیز در این کشور زندگی می‌کنند. [۳]
در حکومت سکولار قرقیزستان، ۸۰ درصد از مردم مسلمان (عمدتاً اهل سنت) و ۱۷ درصد نیز پیرو کلیسای ارتدکس روسی هستند. [۴]
در قرن ۱۷ میلادی فضای بیشتری برای حضور اسلام در قرقیزستان فراهم شد. بعد از استقلال این کشور، فضا برای آشنایی بیشتر مردم با اسلام و کسب معارف آن مهیّا گردید. طبق آمار موجود، تعداد مدارس عالی دینی ثبت شده در قرقیزستان، ۱۰ باب است. [۵]
بیشتر شیعیان قرقیزستان در بیشکک زندگی می‌کنند، ولی کانت، توقماق، اوش، و قارابالتا هم از جمله شهرهای مهم شیعی در این کشور به شمار می‌روند. [۶] با اینکه شیعیان قرقیزستان از لحاظ اقتصادی در وضع مناسبی قرار داشته و اکثر آنها دارای تحصیلات عالیه هستند، اما دارای هیچ روزنامه، مجلّه یا انجمنی نبوده و تنها در ایام عاشورا و ماه رمضان در مساجد خود اقدام به برگزاری مراسم مذهبی می‌کنند. [۷] هم اکنون پنج مسجد بزرگ شیعیان در بیشکک وجود دارد. یکی از مهم‌ترین آنها مسجد امام علی (ع) است که توسط جمهوری اسلامی ایران بنا شده و نقش بسزایی در گسترش فرهنگ شیعی در قرقیزستان ایفا نموده است. [۸]
زیارتگاه قدم جای در جنوب قرقیزستان از دیگر اماکن مهم شیعی قرقیزستان است. مکانی که مردم معتقدند جای پای مبارک حضرت علی (ع) را در خود دارد. [۹] بنیاد کوثر و مسجد مشترک آذری زبانان شیعه و سنی نیز از جمله مکان‌های وابسته به شیعیان در قرقیزستان به حساب می‌آیند.
امروزه یکی از چالش‌های مسلمانان درقرقیزستان، رشد عدم تحمّل‌پذیری دینی در اجتماع است که انعکاس آن را تا حدودی در برچسب‌زدن به افراد با عناوینی همچون «سلفی»، «صوفی» و «تبلیغی» می‌توان مشاهده کرد. از اینرو، ارائه‌ی یک قرائت صحیح از اسلام، حلّ‌وفصل مشکلات اجتماعی و معنوی در جامعه و جلب حمایت عمومی دولت برای توسعه مدارس دینی بایستی در دستور کار متولّیان امر قرار بگیرد. [۱۰]
منابع:
[۱] https://www.worldometers.info/world-population/kyrgyzstan-population/
[۲] «آمار سازمان سیا». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۰۵. دریافت‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۰۵.
[۳]کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوری‌های بالتیک، ۱۳۷۹، ص۹۷.
[۴] “Kyrgyzstan”. State.gov. Retrieved ۱۷ April ۲۰۱۰.
[۵]نگاهی به موقعیت مسلمانان
[۶]اطلاعات کلی درباره کشور قرقیزستان
[۷] نواب، درسنامه جعرافیای تشیع، ص ۲۱۰
[۸]بهمن، شعیب، ژئوپلتیک تشیع در آسیای مرکزی،تهران، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور، ۱۳۹۳، ص ۱۶۹-۱۷۰.
[۹]قدم جای زیارتگاه مردم مسلمان قرقیزستان
[۱۰]قادر ملک‌اف، چالش‌های پیش روی مسلمانان قرقیزستان و ضرورت تقویت اسلام سنتی، خبرگزاری فارس
