جمهوری اسلامی ایران کشوری در آسیای غربی و دوّمین کشور بزرگ خاورمیانه است. جمعیت ایران بیش از ۸۳ میلیون نفر و پایتخت آن تهران است.[۱] فارسی زبان رسمی مردم این کشور است. شماری از زبان‌ها و گویش‌های دیگر از سه خانواده زبانی هندواروپایی، ترکی و آفروآسیایی نیز در ایران به‌کار برده می‌شوند.
از نظر قومیت، ۶۵ درصد مردم ایران از نژاد پارسی، ۱۶ درصد آذری، ۷ درصد کُرد، ۶ درصد لُر، ۲ درصد عرب، ۲ درصد بلوچ، و بقیه از دیگر اقلیت‌های قومی هستند. اسلام شیعی دین رسمی کشور ایران است. حدود ۹۰ درصد ایرانی‌ها، شیعه و حدود ۸ درصد نیز اهل‌سنت هستند. بیش از ۳۰۰ هزار مسیحی، حدود ۲۵۰ هزار بهائی، ۳۲ هزار زرتشتی، و حدود ۳۰ هزار یهودی نیز در ایران زندگی می‌کنند.[۲]
برخی معتقدند حمله‌ی مسلمانان به ایران در سال ۱۶ هجری، منجر به ورود اسلام به این کشور گردید. در مقابل، عدّه‌ای به نزدیکی فرهنگ ایرانیان با فرهنگ اسلامی به عنوان عامل اصلی آشنایی مردم این سرزمین با دین اسلام اشاره می‌کنند.[۳] همچنین، علل مختلفی برای گسترش تشیّع در ایران قبل از صفویه، ذکر شده است. بعضی بر این باورند که در دوران حکومت سلمان فارسی (از اصحاب خاص امام علی (ع)) بر مدائن (مرکز ساسانیان)، ایرانی‌ها به این شهر رفت‌وآمد داشته و در نتیجه با تشیّع آشنا شدند.[۴] برخی دیگر، علاقه‌ی ایرانی‌های ساکن یمن به اهل بیت (ع) را عامل ورود مکتب تشیّع به ایران می‌دانند. در آن زمان جنوب خلیج فارس تا یمن تحت نفوذ ایران بود.[۵]
در طول تاریخ، حکومت‌های شیعی مختلفی در ایران تشکیل شدند، از جمله حکومت صفویه که تشیّع را به عنوان مذهب رسمی کشور اعلام کرده و باعث شکل‌گیری دولتی شیعی‌مذهب در ایران گردید.
نقطه‌ی عطف تاریخ تشیّع و حضور آن در عرصه‌ی سیاسی-حکومتی ایران، انقلاب اسلامی است. در سال ۱۳۵۷ شمسی، مردم ایران پس از چند سال مبارزه با رژیم سلطنتی پهلوی، توانستند به رهبری امام خمینی (ره) نظام جمهوری اسلامی را مبتنی بر آموزه‌های شیعی پایه‌ریزی کنند. در جمهوری اسلامی، سه قوّه‌ی مجریه، مقننه و قضائیه هر کدام به گونه‌ای زیر نظر ولیّ فقیه فعالیت می‌کنند. پس از رحلت امام خمینی (ره) در سال ۱۳۶۸ شمسی، آیت الله خامنه‌ای در جایگاه رهبری و ولایت فقیه نظام جمهوری اسلامی قرار گرفت.
یکی از شاخصه‌های ایران اماکن مذهبی متعددی است که در آن وجود دارد. از مهم‌ترین این اماکن می‌توان به حرم امام رضا (ع)، حرم حضرت معصومه (س)، مرقد احمد بن موسی (ع)، و حرم حضرت عبدالعظیم (ع) اشاره کرد.[۶]
منابع:
[۱] «داده‌ها و اطلاعات آماری». www.amar.org.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۹.
[۲] Library of Congress (2020-05-03). “Country Profile: Iran”. Archived from the original (PDF) on 2020-05-03.
[۳] اسلام اجباری ایرانیان – اختلاف نظر دکتر زرین‌کوب و شهید مطهری درباره نحوه ورود اسلام به ایران – بررسی ورود اسلام به ایران
[۴]مدنی، علیخان بن احمد، الدرجات الرفیعه فی طبقات الشیعه، مقدمه نویس: محمد صادق بحر العلوم،موسسه الوفاء، بیروت، ص۲۱۵.
[۵] مسعودی، التنبیه و الاشراف، ص۲۵۹.
[۶] https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86
